Frutaka-tik Z-ra:
Anana
Denboraldiko egutegia
Propietateak
Anana Bromeliazeoen familiakoa da, eta 1.400 landare-espezie inguru biltzen ditu, ia guztiak belarkarak, hosto iraunkorrekoak eta lore oso deigarriak dituztenak. Horietako batzuek entzima proteolitikoak sortzen dituzte (elikagaien proteinak sakabanatzen dituzte), eta Amerika tropikalean kokatzen dira batez ere.
Elikadura-propietateak
Ur asko dute. Karbohidratoez eta bromelina-az (proteinen digestioari laguntzen dion entzima) hornitzen gaitu. Zapore gozoa izan arren, balio kaloriko apala du. Beste mantenugai batzuei dagokienez, potasioa, iodoa eta C bitamina ditu. Potasioa beharrezko minerala da nerbio-bulkada transmititzeko eta sortzeko eta zelularen barruko eta kanpoko ur-orekan esku hartzen duen muskulu-jarduera normalerako. Iodoa ezinbestekoa da tiroidearen guruinak ondo funtziona dezan, metabolismoa erregulatzen baitu. C bitaminak lagundu egiten du kolagenoa, hezurrak eta hortzak eta globulu gorriak sortzen, eta lagundu egiten du elikagaiek burdina xurgatzen eta infekzioei aurre egiten. Bitamina horrek, gainera, eragin antioxidatzailea du. Zuntz gehiago duenez, heste-igarotzea hobetzen du, eta hainbat alterazio eta gaixotasuni laguntzen die.
| Zati jangarriaren konposizioa, 100 gramoko | |
|---|---|
| Kaloriak | 49 |
| Karbohidratoak (g) | 11,5 |
| Zuntza (g) | 1,2 |
| Potasioa (mg) | 250 |
| Magnesioa (mg) | 14 |
| Iodoa (mcg) | 30 |
| C bitamina (mg) | 20 |
| Azido folikoa (mcg) | 11 |
| mcg = mikrogramoak | |
Osasunerako propietateak
Fruta gozoa, zaporetsua eta mamitsua da, jateko erraza. Itxura, nutrizio-propietateak eta zaporea direla medio, bizitzako etapa guztietan kontsumitzea da egokiena.
Entzima bat dauka, bromelina edo bromelaina, digestio-entzimen antzekoa, eta proteinak digeritzen laguntzen du; beraz, postre ezin hobea da digestioa errazteko, edo entsaladetako osagai gisa, urdaila gehiegikerietatik prestatzeko.
C bitaminaren ekarpena dela eta, bereziki gomendagarriak dira bitamina horren gabeziak nozitzeko arrisku handiagoa dutenentzat: zitrikoak, piperra edo bestelako barazkiak onartzen ez dituzten pertsonentzat, horiek baitira gure elikaduran C bitaminaren iturri ia bakarra, edo nutrizio-premia areagotuak dituztenentzat, hazkunde-aldietan, haurdunaldian eta amagandiko edoskitzaroan. Era berean, tabakoak, alkohol gehiegi hartzeak, zenbait sendagai erabiltzeak, estresak eta defentsa urrituek, jarduera fisiko biziak, minbiziak eta hiesak eta hanturazko gaixotasun kronikoek eragindako digestio-galerek aprobetxamendua gutxitzen dute eta mantenugaien xurgapen txarra eragiten dute. Herdoilaren aurkakoa denez, bitamina horrek lagundu egiten du hainbat gaixotasun izateko arriskua murrizten; besteak beste, bihotz-hodietakoak, endekapenezkoak eta minbizia.
Zuntz asko duenez, ezaugarri libragarriak ditu. Zuntzak idorreria prebenitzen edo hobetzen du, odoleko kolesterol-tasak murrizten laguntzen du eta gluzemia ondo kontrolatzen laguntzen du diabetesa duen pertsonarengan. Asetze-efektua eragiten du, eta horrek mesede egiten die pisua galtzeko dieta egiten duten pertsonei. Gainera, karbohidrato ugari, potasio ugari eta sodio gutxi daukanez, anana oso egokia da hipertentsio arteriala edo odol-hodietako eta bihotzeko gaitzak nozitzen dituztenentzat.
Giltzurrun gutxiegitasuna dutenek eta potasio gutxiko dietak behar dituztenek kontrolatu egin beharko dute anana. Potasioa kentzen duten diuretikoak hartzen dituztenei, ordea, anana jatea komeni zaie.
Ananak duen azido oxalikoak gatzak sor ditzake zenbait mineralekin, kaltzioarekin adibidez, eta kaltzio oxalatoa sor dezake. Hori dela eta, kontuan hartu behar da halako giltzurrun-harriak izanez gero, egoera larriagotu egin baitaiteke.
