Frutas de la A a la Z:
Ciruela

Calendario de temporada
Propiedades
A ciruela é o froito do ciruelo, árbore da familia das Rosáceas que alcanza os 5 metros de altura. Esta familia inclúe máis de 2.000 especies de plantas herbáceas, arbustos e árbores distribuídas polas rexións tépedas de todo o mundo. As principais froitas europeas, ademais do rosal, pertencen a esta gran familia. Preséntase nunha ampla gama de tamaños, formas, cores e sabores que dependen da variedade.
Propiedades nutritivas
O principal compoñente das ciruelas é a auga, seguido dos hidratos de carbono, entre os que destaca a presenza de sorbitol, de leve acción laxante. O achegue de vitaminas non é relevante, aínda que destaca o seu contido moderado en provitamina A (máis abundante nas de cor escura) e vitamina E (intervén na estabilidade das células sanguíneas e na fertilidade), ambas as de acción antioxidante. A provitamina ou beta caroteno transfórmase en vitamina A no noso organismo conforme leste necesítao. A vitamina A é esencial para a visión, o bo estado da pel, o cabelo, as mucosas, os ósos e para o bo funcionamento do sistema inmunolóxico.
A Vitamina E axuda a protexer as células contra os danos causados polos radicais libres. No que se refire ao seu contido de minerais, son ricas en potasio. O potasio é un mineral necesario para a transmisión e xeración do impulso nervioso e para a actividade muscular normal. Intervén ademais no equilibrio de auga dentro e fóra da célula. Caracterízanse por conter antocianos (pigmentos de acción antioxidante e antiséptica) e acedo málico. Este acedo orgánico forma parte do pigmento vexetal que proporciona sabor á froita. Así mesmo, a súa abundancia de fibra e outros compoñentes laxantes (sorbitol e derivados da hifroxifenilxantina) mellora o tránsito intestinal. É importante destacar que as ciruelas pasas conteñen unha porcentaxe de fibra máis alto que as ciruelas frescas.
| Composición por 100 gramos de porción comestible | |
|---|---|
| Calorías | 47 |
| Hidratos de carbono (g) | 11 |
| Fibra (g) | 2,1 |
| Potasio (mg) | 240 |
| Magnesio (mg) | 8 |
| Calcio (mg) | 14 |
| Vitamina C (mg) | 3 |
| Provitamina A (mcg) | 20 |
| Vitamina E (mg) | 0,7 |
| mcg = microgramos | |
Propiedades para a saúde
A ciruela é moi rica en antocianos que lle proporcionan a súa cor característica (sobre todo apreciable nas variedades de tons vermellos e azamboados). Caracterízanse, ademais, pola súa acción antioxidante e antiséptica e son apropiados para combater procesos infecciosos. Os antioxidantes bloquean o efecto daniño dos denominados "radicais libres".
A respiración en presenza de osíxeno é esencial na vida celular do noso organismo, pero como consecuencia da mesma prodúcense unhas moléculas, os radicais libres, que ocasionan ao longo da vida efectos negativos para a saúde a través da súa capacidade de alterar o ADN (os xenes), as proteínas e os lípidos ou graxas ( oxidación ). No noso corpo existen células que se renovan continuamente (da pel, do intestino...) e outras que non (células do fígado...).
Cos anos, os radicais libres aumentan o risco de que se produzan alteracións xenéticas sobre as primeiras, favorecendo o desenvolvemento de cancro ou ben, reducen a funcionalidade das segundas, máis característico do proceso de envellecemento. Danse determinadas situacións que contribúen ao aumento da produción de radicais libres, entre eles o exercicio físico intenso, a contaminación ambiental, o tabaquismo, as infeccións, situacións de tensións, dietas ricas en graxas e a sobre exposición ás radiacións solares. A relación entre antioxidantes e enfermidades cardiovasculares é hoxe unha afirmación ben sustentada. Sábese que é a modificación do chamado "mal colesterol" (LDL-c) a que desempeña un papel fundamental tanto na iniciación como no desenvolvemento da aterosclerosis (enfermidade que consiste nun engrosamiento e dureza anormal das cubertas internas dos vasos sanguíneos, debido a un depósito de material graxo e células, que impide ou dificulta o paso do sangue).
Os antioxidantes poden bloquear os radicais libres que modifican o chamado mal colesterol, contribuíndo a reducir o risco cardiovascular e cerebrovascular. Doutra banda, os baixos niveis de antioxidantes constitúen un factor de risco para certos tipos de cancro e de enfermidades dexenerativas.
O que máis destaca das ciruelas é a súa acción laxante, debido ao contido de fibra, de sorbitol (un tipo de azucre) e de derivados da hifroxifenilxantina, sustancias que estimulan a actividade dos músculos do colon. Isto explica o seu uso tradicional como laxante en caso de estreñimiento. Un almorzo ideal para combater o estreñimiento e protexer a mucosa do intestino debe conter ciruelas frescas, secas, en compota ou en forma de deliciosa marmelada.
Efecto laxante
As ciruelas constitúen un laxante ideal para todas as persoas, especialmente para os nenos, os anciáns e as mulleres embarazadas, que con frecuencia sofren de estreñimiento. O uso continuado das ciruelas frescas no verán e desecadas, ou en forma de marmelada o resto do ano, contribúe a vencer o intestino preguizoso e a reeducar a función intestinal. A fibra soluble das ciruelas, ademais de mellorar o tránsito intestinal, ten a capacidade de reter auga, polo que se incha no estómago formando un xel, o que reduce a velocidade de vaciamiento gástrico e a velocidade de absorción dos hidratos de carbono. Isto convérteas en froitas útiles en réximes de adelgazamento, xa que o seu consumo produce sensación de saciedade, aínda que consumidas con mesura pola súa abundancia de hidratos de carbono, o que tamén deben ter en conta as persoas con diabetes. Ademais, a fibra soluble forma un xel viscoso que fixa a graxa e o colesterol, co que diminúe a absorción de devanditas sustancias. Isto é positivo en caso de hipercolesterolemia.
Pola súa abundancia en potasio, o consumo de ciruelas débese facer con moderación en caso de insuficiencia renal, na que o achegue de devandito mineral estea restrinxido. Con todo, polo seu alto contido en auga, potasio e ácido málico (alcaliniza os ouriños), contén un efecto diurético beneficioso en caso de hiperuricemia ou pinga e litiasis ou cálculos renais (facilitan a eliminación de ácido úrico e os seus sales), hipertensión arterial ou outras enfermidades asociadas a retención de líquidos. Tamén convén o seu consumo cando se usan diuréticos que eliminan devandito mineral.
O ácido oxálico que conteñen as ciruelas azamboadas pode formar sales con certos minerais como o calcio e formar oxalato cálcico, polo que o seu consumo se debe ter en conta se se padecen este tipo de cálculos renais, xa que se podería agravar a situación.
